Film
Bij de vraag: waar denk je aan bij Chinese film – zullen veel mensen martial arts of kungfu noemen. De Chinese film heeft echter veel meer te bieden dan lachen om Jackie Chan. China heeft de grootse filmindustrie en de meeste bioscopen ter wereld (60.000). Tegenwoordig biedt China een diversiteit aan films die je van de tweede economie ter wereld kan verwachten.
Leerdoelen
- Je kunt de verschillen tussen de Chinese filmgenres benoemen;
- Je begrijpt de invloed van de Chinese geschiedenis op Chinese film en kunt hiervan voorbeelden beschrijven;
- Je kunt duiden waarom film maken in China anders is dan in veel Westerse landen;
- Je kunt de hedendaagse invloed van China in de internationale filmwereld uitleggen en benoemen;
- Je kunt een films analyseren en de al dan niet Chinese aanwezige kenmerken en cultuuraspecten benoemen;
Het begin
Na de uitvinding van de film in Europa in 1895 en de ontwikkeling ervan in Amerika begon er in China ook met film ofwel dianying (电影, diànyǐng, ‘elektrische schaduw’) geëxperimenteerd te worden. De eerste Chinese film werd gemaakt in 1905 en hieruit ontstond in de jaren 20 en 30 van de vorige eeuw een door Amerika beïnvloede industrie die zich concentreerde in het bruisende Shanghai, ook wel het Hollywoord van Azië genoemd. Een van de beroemdste vroege Chinese stomme (silent) films leverde ook China’s eerste filmicoon op: Ruan Lingyu, beroemd om haar rol in de bekende Chinese stomme film: The Goddess (1934).
In het onderstaande filmfragment (9:21 min) wordt deze film besproken. Ruan Lingyu werd een echte superster, maar wel één met een tragisch lot: als gevolg van eindeloze bemoeienis met haar privéleven door de roddelpers en een aantal slechte huwelijken, maakte zij op 24-jarige leeftijd een eind aan haar leven. Haar trieste verhaal inspireerde de grote schrijver Lu Xun tot het schrijven van een essay – Gossip is a fearful thing – waarin hij de roddelpers sterk bekritiseerde.
Eind jaren dertig ontwikkelden Chinese filmmakers, nu ook ervaren met gesproken film, steeds meer een eigen stijl waarbij er minder interesse was voor de decadente elite, het oude imperialistische en feodale China, maar meer focus lag op de gewone burger en sociaal realistische thema’s. Deze films werden opgenomen in een dagelijkse setting met natuurlijke belichting en naturel acteerwerk.
Vraag
- Door buitenlandse invloed kreeg de Chinese filmindustrie in Shanghai een soort kick start. Waarom was dit juist in Shanghai mogelijk? Tip: kijk een bij de Geboorte van het moderne China (doorklik Geschiedenis, De geboorte van het moderne China) op deze site.
Kort maar krachtig: Chinese film tijdens de burgeroorlog
Na de eerste bloeiperiode in de jaren 30 loopt de Chinese filmgeschiedenis min of meer gelijk aan de heftige pieken en dalen van de moderne Chinese geschiedenis, die wordt gekenmerkt door oorlog, revolutie, politieke verandering en supersnelle economische groei. De inval van Japan in 1937 maakte een eind aan de eerste bloeiperiode van de Chinese film. Ruim tien jaar later, als China verwikkeld is in een burgeroorlog tussen Nationalisten en Communisten, krijgt de Chinese filmindustrie een heel korte opleving: geëngageerde filmmakers maken een aantal cinematografische hoogstandjes waaronder de klassieker Spring in a small town uit 1948, een film die ook wel als de beste Chinese film ooit wordt gezien.
Vraag
- Bekijk de bovenstaande trailer (1:51 min) van Spring in a small town. Kun jij je voorstellen waarom deze film zo gewaardeerd is? Leg uit waarom wel/niet (tip: kijk bij Geschiedenis, De geboorte van het moderne China op deze site).
Na de overwinning van de Chinese Communistische Partij (CCP) ontstond er een driedeling in de Chinese maatschappij: het nationalistische eiland Taiwan, het communistische vasteland en de onafhankelijke Britse kolonie Hongkong. Ook filmmakers moesten kiezen: een aantal vluchtten naar Hongkong en een ander deel bleef in China om daar onder Mao een nieuwe genationaliseerde staats-filmindustrie op te bouwen. In 1950 werd door hen de gerenommeerde Beijing Filmacademie opgericht.
Chinese film of film uit China?
De term ‘Chinese film’ is lastig, want wanneer is een film nou eigenlijk Chinees? Zoals bij veel Chinese onderwerpen is ook film politiek beladen aangezien er zowel films op het vasteland als in Hongkong en Taiwan gemaakt worden. Deze films worden door de Chinese overheid als Chinees gezien maar door anderen vaak als typisch Taiwanees of Hongkong. Met de term ‘Chinese film’ wordt over het algemeen een Chineestalige film bedoeld, afkomstig uit drie verschillende filmwerelden: de Volksprepubliek China, Taiwan en Hongkong.
Genres
Grofweg worden er tegenwoordig op het Chinese vasteland drie soorten film gemaakt: commerciële films, artistieke of arthouse films en propaganda films. Binnen de commerciële en arthouse films zijn ook weer genres te onderscheiden. Tegenwoordig lopen deze filmtypen en genres steeds meer door elkaar heen en is er ook steeds meer internationale invloed zichtbaar. Taiwan en Hongkong staan vooral bekend om films met minder politieke lading en meer aandacht voor actie, identiteit, het mixen van stijlen en escapisme.
Wuxia
Wuxia, letterlijk vertaald als ‘krijgshelden’, is de verzamelnaam van het genre martial arts (zie ook Sport) film die vaak gebaseerd zijn op historische verhalen of mythologie. De hoofdpersoon bevindt zich meestal in een mystieke wereld met natuur, grotten of tempels waarbij het goede moet winnen van het kwaad. Vaak is er sprake van een pad van gerechtigheid dat gevolgd moet worden. Dit verwijst naar de filosofie van het Daoïsme. Een ander belangrijk kenmerk van wuxia zijn de bovennatuurlijke elementen zoals magische eigenschappen, zwaardvechten en vliegen. Hoewel de eerste wuxia films in de vroege jaren 20 in de vorige eeuw in China werden gemaakt, kwam het genre tot grote bloei in het Taiwan en Hongkong van de jaren 60 en 70, toen filmmakers geïnspireerd raakten door Japanse Samurai actiefilms uit die tijd. Taiwan bleef, in tegenstelling tot Hongkong, meer vasthouden aan de traditionele bovennatuurlijke en meer filosofische wuxia verhalen zoals in klassieke hoogstandjes als Come Drink With Me (1966) en A Touch of Zen (1969) van regisseur King Hu. De meest bekende hedendaagse wuxia film is de met vijf Oscars beloonde Crouching Tiger, Hidden Dragon (2000) van de Taiwanese regisseur Ang Lee. Sinds de opening van China en haar economische groei is het wuxia genre ook terug onder de filmmakers van het vasteland. Dit resulteerde o.a. in visuele spektakels als Hero (2002) en Curse of the Golden Flower (2006) van Zhang Yimou. Bekende acteurs in het wuxia genre zijn Jet Li en Chow Yun Fat.
Kungfu
Hoewel de filmstudio’s van Hongkong en regisseurs als bijvoorbeeld Tsui Hark altijd succesvolle wuxia films zijn blijven maken ontstond er in de jaren 70, tijdens Hongkong’s economische hoogtijdagen, een nieuw populairder martial arts genre wat de hele wereld zou veroveren: de kungfu film.
Kungfu films zijn een afsplitsing van het klassieke wuxia genre. Tot aan de jaren 60 stonden de films uit Hongkong bekend om het grote aantal vrouwenrollen gespeeld door mooie actrices, maar eind jaren 60 werden er steeds meer mannelijke thema’s als narcisme, mannelijk egoïsme en eenzaamheid geïntroduceerd. Er kwam nadruk te liggen op realistische goed versus kwaad-verhalen en harde actie met het menselijk lichaam in plaats van zwaarden als wapen: het kungfu genre was geboren. Naast de populariteit van kungfu en de kungfu films in Azië werden beiden ook in de rest van de wereld populair. De anti-imperialistische thema’s en het voor jezelf opkomen sprak overal groepen mensen aan die zich gediscrimineerd voelden en het economisch zwaar hadden. Voorbeelden hiervan zijn de afro-Amerikaanse gemeenschap in Amerika en migrantengemeenschappen in Amerika en later ook Europa.
De eerste internationaal populaire kungfu film was The Big Boss met de legendarische Bruce Lee (Li Xiaolong), die de wereld kennis liet maken met de zelfverdedigingskunst Wing Chun. Zijn vroege, tragische dood maakte Bruce Lee tot de James Dean van Azië.
Ook in de decennia daarna bleven de kungfu films populair. De uit Hongkong afkomstige acteur Fang Shilong, beter bekend als Jackie Chan, werd wereldberoemd door zijn rollen in kungfu comedy’s. Moderne kungfu films zijn bijvoorbeeld de Ip Man trilogie van Wilson Yip (2008-2019).
Vraag
- Zoek een aantal scenes of trailers van bovengenoemde wuxia en kungfu films. Beschrijf een aantal verschillen tussen wuxia en kungfu scènes die je hebt gezien. Welk filmgenre spreekt jou meer aan? Leg uit waarom.
Historische verhalen – drama, oorlog en actie!
1.Keizerrijk
China’s lange en indrukwekkende geschiedenis is tot op dag van vandaag een grote inspiratiebron voor Chinese filmmakers. Spannende historische verhalen zijn een belangrijk onderdeel van China’s culturele erfgoed en blijven door literatuur, film, games en anime levend. Voorbeelden van dit type verfilmde verhalen is de keiharde historische actiefilm film Red Cliff/Chi bi (2008) van regisseur John Woo. De film is gebaseerd het verhaal van een belangrijke historische veldslag aan het einde van de Han-dynastie zoals beschreven in de 14e-eeuwse klassieke roman Shuihu zhuan, Het verhaal van de Wateroever.
Het historische drama Sacrifice (2010) van Chen Kaige, met de super populaire actrice Fan Bingbing als prinses Zhuang in de hoofdrol, is een bewerking van een opera uit de Yuan-dynastie. De film vertelt het verhaal over een dokter die zijn eigen zoon opoffert om het enige kind van de invloedrijke familie Zhao te redden en later spijt krijgt en wraak wil nemen.
2. Oorlog en revolutie
Doordat ook China’s meer recente geschiedenis gekenmerkt wordt door revoluties en oorlog, is dit ook een geliefd onderwerp voor Chinese cineasten. Bovendien is het ook een manier van omgaan met oorlogstrauma’s en om (nationalistische) heldendaden te belichten. Zo wordt in de film Opium war (1997) China’s ondergang tijdens de eeuw van vernedering in beeld gebracht. De film 1911 Revolution (zie de onderstaande trailer van 1:44 min) gaat over de gelijknamige grote revolutie van 1911 die een einde maakte aan bijna 3.000 jaar keizerrijk. De hoofdrol wordt gespeeld door Jackie Chan, beroemd als kungfu acteur, die daarmee zijn honderdste (!) film maakte.
De gruwelijkheden van de Japanse-Chinese oorlog zijn ook een vaak verfilmd onderwerp. Een van de bekendste films is Red Sorghum van China’s bekendste regisseur Zhang Yimou (1987). Deze film is gebaseerd op de gelijknamige roman van Nobelprijswinnaar Mo Yan (doorklik Literatuur) en gaat over het leven op het Chinese platteland in de jaren 30, dat wreed verstoord wordt door Japanse soldaten. Een ander belangrijk onderwerp waar tientallen Chinese films en series over zijn gemaakt is het bloedbad van Nanjing. Zeer indrukwekkend en internationaal geprezen is bijvoorbeeld City of life and death van Lu Chuan (2009), zie de onderstaande trailer van 1:43 min.
Een heel bekende, prijswinnende film die de complexe Chinese burgeroorlog en de gevolgen daarvan voor het dagelijks leven van gewone Chinese families vertelt is Yellow Earth (1984) van Chen Kaige en To Live/ Huozhe (1994) van Zhang Yimou. To Live, naar de gelijknamige roman van Yu Hua, toont zowel de burgeroorlog als het leven in het China van Mao.
De sensuele thriller Se, Jie /Lust Caution (2008) van Ang Lee gaat over een Chinese verzetsstrijdster die tijdens de Tweede Wereldoorlog een relatie begint met een collaborateur en is gebaseerd op een roman van Eileen Chang.
De Culturele Revolutie & film: littekens en propaganda
De Culturele Revolutie (1966-76) wordt gezien als een traumatische, zwarte bladzijde uit China’s recente geschiedenis en speelt in veel Chinese films een belangrijke rol.
Tijdens de Culturele Revolutie liet de vrouw van Mao, Jiang Qing, meer dan 3.000 films sealen en wegstoppen in een kluis. Madam Mao was niet alleen First lady maar ook directeur van de afdeling Film van het Ministerie van Propaganda. Hier werd bepaald dat de Chinese bevolking alleen propaganda films (doorklik Media en social media) mocht kijken die bijdroegen aan het populariseren van de revolutie en van Mao zelf. Er werden in deze periode weinig films gemaakt, maar een van de bekendste en invloedrijkste is The East is Red (1965) van Wang Bing, waarvan de elementen werden gebruikt om de Mao cultus: Mao als een soort superheld, te versterken. Het verfilmde ballet The Red Detachment of Women van Pan Jie (1970) met sexy pin up ballerina’s die dansend met hun geweren klaar zijn om zich op te offeren voor de revolutie, was ook een grote hit.
Al vrij snel na het einde van deze complexe periode werden er films over de Culturele Revolutie gemaakt. Dit waren vooral melodrama’s met als thema het gedeelde lijden van alle Chinezen gedurende die periode. Een aantal van dit soort films staat bekend als litteken-film, vergelijkbaar met het gelijknamige literaire genre (doorklik Literatuur). Het doel van dit thema was bijdragen aan het herstel van eenheid en harmonie in de Chinese samenleving.
Het Chinese filmsysteem
Ook in de jaren na de Culturele Revolutie werden films gemaakt onder het toeziend oog van het door de staat gecontroleerde studiosysteem uit die tijd. De Chinese filmindustrie was tot 1984 een staatsbedrijf dat direct onder het gezag van het nationale Film Bureau stond.
Film Bureau (Bron: Logok.org)
De regering beschouwde film vooral als een instrument dat diende om de bevolking te informeren en te overtuigen van de politieke ideologie en nationale identiteit, en niet als uiting van kunst en cultuur (doorklik Media en sociale media).
Dit betekende dat elke regisseur, cameraman of acteur in dienst was van de Chinese overheid en dat alle films gefinancierd, geproduceerd en uitgegeven werden door de regering.
Het is goed om te beseffen dat hoewel Chinese propaganda films weliswaar met een onderliggende boodschap gemaakt zijn, dat niet hoeft te betekenen dat het kwalitatief slechte films zijn. Bovendien zijn het films die tot het collectief geheugen van de Chinese bevolking zijn gaan behoren: door eindeloze herhalingen op televisie zijn miljoenen mensen bekend met deze films en de bijbehorende filmsterren.
Hedendaagse films over de Culturele Revolutie
De meer hedendaagse, onafhankelijke films over de Culturele Revolutie zijn gebaseerd op oral history: waargebeurde verhalen en ervaringen waarover in de meeste Chinese families vaak heel lang gezwegen werd. Enkele voorbeelden hiervan zijn: Farewell my concubine, Chen Kaige (1993), The blue kite, Tian Zhuangzhuang (1993), en het eerdergenoemde epos To Live.
Omdat er zoveel jongeren betrokken waren bij de Culturele Revolutie dient deze roerige episode van de Chinese geschiedenis soms ook als achtergrond van een wat luchtiger coming of age-verhaal zoals in 11 Flowers, Wang Xiaoshuai (2012) en Balzc and the Little Chinese Seamstress, Dai Sijie (2002) naar zijn gelijknamige roman over twee stadjongens die naar het platteland zijn gestuurd (doorklik Literatuur).
Vraag
- Welke Nederlandse of westerse films die jij hebt gezien gaan over geschiedenis? Over welke periode van de geschiedenis gaan deze films en waarom? Vergelijk het belang van Nederlandse historische films voor Nederland en de Nederlandse bevolking met het belang van dergelijke films voor China en de Chinese bevolking – wat zijn de verschillen?
Een aantal van de bovengenoemde films met als thema Culturele Revolutie is ondanks de hoge kwaliteit verboden of verboden geweest in China. Over deze vorm van censuur lees je in het volgende stuk.
Arthouse & de Chinese staat
Toen China in 1978 langzaam haar deuren opende naar de rest van de wereld was er na al die jaren van geweld en revolutie geen sprake meer van een noemenswaardige filmindustrie. In de jaren daarna kwam de filmindustrie echter snel weer tot bloei. Filmkijken werd in korte tijd superpopulair in China: gemiddeld ging men wel meer dan 29 keer per jaar naar de bioscoop! Er werden veel verschillende genres film gemaakt waarvan sommigen duidelijk beïnvloed waren door de westerse wereld zoals science fiction en satire.
In 1984 werd het eerdergenoemde overheidsstudio-systeem veranderd in een systeem waarbij er meer verantwoordelijkheid werd gelegd bij filmmakers zelf en minder bij de overheid. Hierdoor kregen filmmakers meer ruimte en mogelijkheden om films naar eigen inzicht te maken. Meer vrijheid betekende echter niet het einde aan de censuur; films gemaakt in China dienden en dienen nog altijd goedkeuring van de Chinese overheid te krijgen. Een ander gevolg van deze hervorming was het inkrimpen van de overheidsbudgetten.
Een groep filmmakers die pas afgestudeerd was van de filmacademie in Beijing, de zogenaamde ‘vijfde generatie’, begon in de deze periode met behulp van kleine, meer onafhankelijke filmstudio’s meer experimentele en artistieke films te maken, de zogenaamde arthouse films.
Wat zijn Arthouse films?
Arthouse films zijn films met een artistiek en vaak wat filosofisch karakter. Ze worden over het algemeen meestal gemaakt met een kleiner budget en voor een kleiner publiek. Arthouse films worden gekenmerkt door variatie in tempo, zogenaamde long shots of filmen zonder statief (hand held camera).
In China gingen de eerste arthouse films, op soms kritische toon, over de veranderende Chinese samenleving en het turbulente recente verleden. Deze films van o.a. Chen Kaige en Zhang Yimou werden internationaal zeer succesvol en wonnen vele prijzen op filmfestivals. Een goed voorbeeld hiervan is het nog altijd cinematografische sterke Raise the Red Lantern van Zhang Yimou (1987).
Deze periode luidde een derde gouden eeuw van de Chinese film in. Het enthousiasme waarmee deze films echter werden ontvangen in het buitenland werd niet altijd gedeeld door de Chinese regering. Dit had vooral te maken met de onderwerpen. Hoewel de Chinese overheid foute beslissingen uit het verleden heeft erkend, wilde zij dat de bevolking zich vooral zou richten op de economisch voorspoedige toekomst. Als gevolg van deze visie werden flink wat arthouse films in China verboden en kregen filmmakers als bijvoorbeeld Zhang Yimou, na het maken van To Live, in 1994 een filmverbod. Door internationaal succes werd het makkelijker voor Chinese filmmakers om buitenlandse investeerders te trekken. Hierdoor werden steeds meer films buiten de Chinese staatscensuur gemaakt.
Hedendaagse Chinese arthouse films
Om betere aansluiting bij de internationale filmwereld te krijgen en meer winst en private investeringen te genereren, werd het Chinese filmsysteem in 1995 opnieuw hervormd. De succesvolle ‘zesde generatie’ kreeg hiermee steeds meer mogelijkheden. Tot deze zogenaamde ‘zesde generatie’ behoren regisseurs als Jia Zhangke, Lou Ye en Tian Zhuangzhuang. Hun kwaliteitsfilms zijn thematisch vaak realistisch en soms scherp in hun kritiek op de snel veranderende Chinese samenleving. Nadat hun films in hun beginjaren in China verboden waren, werd de censuur in post millennium China veel losser en konden hun films niet alleen in China gemaakt worden, maar ook gezien worden door het Chinese publiek.
Populaire post-millennium Chinese arthouse films zijn: de komische satire I am not Madame Bovary (2016) van Feng Xiaogang, met actrice Fan Bingbing; The World (2004), Still Life (2013), A Touch of Sin (2013) en Ash is the purest white (2018) van Jia Zhangke; So Long, My Son (2019) van Wang Xiaoshuai; Summer Palace (2006) en The Shadow Play (2018) van Lou Ye.
Arthouse in Hongkong en Taiwan
In Hongkong waren er geen problemen met studiosystemen en censuur. Een van de internationaal meest bekende arthouse regisseurs uit Hongkong is Wong Karwai, internationaal bekend door films als Chungking Express (1994) en In the mood for love (2000). Taiwan scoorde na het opheffen van de staat van beleg (krijgswet) in 1987 wereldwijd hoge ogen met films van Hou Hsiao-hsien (City of Sadness, 1993) en van Tsai Ming-Liang (The Puppetmaster, 1993).
Moderne propaganda en censuur
Na jaren van relatieve vrijheid is het sinds 2018 weer lastiger geworden om films door de overheidscensor (doorklik Media en Sociale media) goedgekeurd te krijgen. Zo kostte het regisseur Lou Ye nooit eerder zoveel tijd om een film te maken. In 2019 werd de film One Second van Zhang Yimou, over een man die tijdens de Culturele Revolutie ontsnapt uit een gevangenkamp, enkele dagen voor vertoning teruggetrokken uit de selectie. Als reden werden technische problemen genoemd, maar critici vermoeden dat overheidsbemoeienis vertoning tegenhield.
Op het gebied van goedkeuring en propaganda (doorklik Media en sociale media) door de overheid zijn er tegelijkertijd steeds meer grote, dure blockbuster films, die gesteund en gepromoot en/of mede gefinancierd worden door de Chinese overheid. Voorbeelden van dit soort films zijn Operation Red Sea en Wolf Warrior 2 waarvan de verhaallijnen gebaseerd zijn op de rol van het superieure Chinese leger in het buitenland. Een ander voorbeeld is het tweeëneenhalf uur durende nationalistische epos My People, My Country, dat speciaal gemaakt werd ter ere van het 70-jarige bestaan van de Chinese Volksrepubliek in 2019 en wereldwijd gelanceerd werd om ook de overzeese Chinese bevolking te kunnen bereiken.
Na het lezen van deze informatie lijkt het misschien dat propaganda in films iets typisch Chinees is, maar er zijn meer landen die zichzelf graag positief gerepresenteerd zien in veelbekeken populaire media als film.
Vraag
- Bekijk de bovenstaande trailer van de Amerikaanse film Captain America (2:30 min) en beantwoord de volgende vragen: Is er sprake van moderne propaganda? Wat willen de makers laten zien van het land? Wat is de boodschap? Zoek uit wie de film maakte en hoe de film is ontvangen door publiek en media.
Bekijk nu de onderstaande trailer van My People, My Country (1:30 min) en beantwoord dezelfde vragen.
Gangsters en actie
Wat de Yakuza films zijn voor Japan, zijn de Triade (gangster) films voor China. De bekendste en beste films van dit genre zijn afkomstig uit Hongkong. Regisseurs als Johnny To en John Woo, die opgroeiden tussen het geweld in de arme wijken van Hongkong, en acteur Andy Lau, werden er wereldberoemd door. Kenmerkend voor dit genre zijn de verhalen, vaak waargebeurd, over de illegale schaduwsamenleving gerund door de Triades in de achterbuurten van Hongkong. Daarnaast zijn broederschap en klassieke Chinese waarden als hiërarchie terug te zien.
Het bekendste voorbeeld van de Hongkong gangsterfilm is het veelgeprezen Infernal Affairs (2002) van Andrew Lau en Alan Mak. Niet alleen het origineel was een wereldwijde hit, maar het verhaal kreeg opnieuw succes als de Oscar winnende re-make The Departed (2006) van de gelauwerde Amerikaanse regisseur Martin Scorsese.
Vraag
Vergelijk de ‘rooftop scene’ van Infernal Affairs met die van The Departed in het onderstaande filmfragment en beantwoord de vragen:
- Wat valt je op aan de verschillen?
- Zijn deze verschillen cultureel bepaald?
- Infernal Affairs is er ook in een Engels gesproken variant. Toch werd het verhaal helemaal opnieuw verfilmd – bedenk hiervoor een aantal redenen.
Chinese Anime
Bij het woord anime denkt men vaak meteen aan de populaire Japanse animatiefilms zoals Manga. Toch worden er ook in China al lang anime films gemaakt: de allereerste lange Chinese animatiefilm werd in 1941 gemaakt door de gebroeders Wan met de naam Princess Iron Fan.
Princess Iron Fan werd enthousiast ontvangen en inspireerde ook de startende Japanse animatiemakers uit die tijd. China bleef tot de jaren 60 op min of meer hetzelfde niveau als andere landen animatiefilms maken, maar als gevolg van de politieke veranderingen, stagneerde de anime industrie volledig. Japan werd de onbetwiste leider in de wereld van anime. Na 1990 begon China langzaamaan een opmars die makkelijker werd gemaakt door de uitvinding van de flash-animatie techniek. Recent is de kwaliteit van Chinese anime enorm toegenomen en in 2011 deed de film Kuiba voor het eerst mee op de Japanse markt. De film Big Fish and Begonia van Liang Xuan en Zhang Chun won in 2017 een grote internationale prijs. Deze animatiefilm vertelt een verhaal met veel verwijzingen naar Chinese mythologie en cultuur. Naast de Volksrepubliek zijn Hongkong en Taiwan ook actief op de anime markt. De Taiwanese anime On Happiness Road van Sung Hsin-yin won in 2017 bijvoorbeeld de eerste prijs op een belangrijk Japans anime festival.
Vraag
- Onderzoek Chinese anime. Schrijf een essay van maximaal 500-750 woorden waarin je de kenmerken van de Chinese anime beschrijft en uitlegt wat de verschillen zijn tussen Chinese anime en anime uit Japan en andere landen. Denk hierbij ook aan culturele verschillen.
Romcom en romantisch drama
Romantische drama’s of comedy’s, de zogenaamde romcoms zijn net als in andere landen erg populair in China en daarmee commercieel zeer aantrekkelijk. Er worden heel veel films van dit type in China gemaakt maar deze zijn over het algemeen niet te zien in bioscopen buiten China. De opkomst van streaming platforms als Netflix en vele andere maakt deze films, mits vertaald, iets meer toegankelijk voor publiek buiten China.
Het Chinese Hollywood
Hoewel de gemiddelde Nederlander waarschijnlijk weinig films kent die in China zijn gemaakt, heeft China inmiddels de grootste filmindustrie ter wereld. In Hengdian World Studio’s, ooit een stuk platteland in de provincie Zhejiang, staat nu het allergrootste buitenstudio complex met replica’s van tempels, kloosters en zelf een deel van de Verboden Stad.
Hengdian filmstudio’s (Bron: CGTN.com)
In de kuststad Qingdao is er een heus Chinees equivalent van Hollywoord gebouwd met een oppervlakte van wel 6.000 vierkante meter. Naast filmstudio’s zijn er verschillende musea, een IMAX research laboratorium, een onderwaterstudio, hotels, pretparken, scholen en winkelcentra. De multinational Dalian Wanda heeft torenhoge ambities om de grootste filmstudio ter wereld te worden en daarbij is het Hollywood logo ook inbegrepen, maar dan in het Chinees! De karakters betekenen ‘De film metropool van het Oosten’.
Chinees Hollywood bij Qingdao (Bron: Wikipedia)
De Chinese invloed in Hollywood
China heeft niet alleen in eigen land de capaciteit van Hollywood, maar is ook steeds invloedrijker in het echte Hollywood. Er zijn steeds meer Chinese bedrijven actief op de Amerikaanse entertainment markt. Zo investeerde Alibaba van Jack Ma in het productiebedrijf Amblin van Steven Spielberg. Voltage Pictures is ook in Chinese handen en de allergrootste China-Hollywood deal is de aanschaf van het invloedrijke bedrijf Legendary Entertainment Group door Dalian Wanda. Hierdoor zijn er steeds meer Amerikaanse films die tot stand zijn gekomen met Chinese investeringen of als coproductie. Voorbeelden hiervan zijn Transformers: Age of Extinction (2014), Green Book (2018), Iron Man 3 (2013), The Meg (2018) en het succesvolle The Farewell (2019).
Opdracht filmrecensie
Je schrijft een recensie over een Chinese film waarin je je mening over de film geeft en onderbouwt. Maximaal 750 woorden.
- Lees de tekst op de website en kies daarna een film van het genre wat je aanspreekt. Het kan ook zo zijn dat de docent een filmtitel opgeeft.
- Kijk de film. Het is belangrijk dat je tijdens het kijken van een film korte aantekeningen maakt, zodat je bij het schrijven van de recensie bepaalde ideeën of gevoelens kunt terughalen. Om je goed te kunnen inleven in de film, is het ook belangrijk dat je tijdens het kijken niet wordt afgeleid door zaken als je smartphone.
- Bedenk een goede of spannende titel. Met de titel motiveer je de lezer om de recensie verder te lezen.
- Schrijf de inleiding. Hier is het de bedoeling dat je een beschrijving geeft van de film. Waar gaat het over? Waar speelt het zich af? Je kunt hier bijvoorbeeld een beeld schetsen van de belangrijkste personages. Waar je op moet letten is om de belangrijkste gebeurtenissen niet te onthullen. Dit zorgt ervoor dat de lezer nieuwsgierig wordt en de film graag wil kijken.
- Beschrijf je mening over de film. Wat vond je goed? Of welke fragmenten zijn jou bijgebleven? Heeft de maker iets compleet nieuws gebracht? Of is het slechts een herhaling van een al bestaande film. Kon je erachter komen met welk doel de maker de film heeft gemaakt? Was het voor amusement, bewustmaking van een maatschappelijk probleem? Je hoeft natuurlijk niet alles te beschrijven, kijk nog eens terug in je aantekeningen. Hier vind je waarschijnlijk dingen terug die jouw aandacht hebben getrokken en het meeste zijn bijgebleven.
- Onderzoek de Chinese kenmerken. Je hebt een Chinese film gekeken maar heb je dat naast de taal en acteurs ook terug gezien in de film? Geef een beschrijving van de Chinese kenmerken of culturele elementen die je in de film hebt ontdekt.
- Het eindoordeel. Hierin geef je aan of wat je hebt gezien de moeite waard was of juist niet. Zat er een boodschap in de film? Is deze genoeg overgekomen? Kon je zien dat de maker genoeg onderzoek heeft gedaan over het onderwerp? Of miste je nog dingen? Heeft de film je aangegrepen? Moest je vaak lachen? Of werd je er boos van en zo ja waarom? Dit zijn allemaal vragen die je jezelf kunt stellen bij het schrijven van het eindoordeel.
Verder lezen en kijken
- Op de pagina van literatuur staat een lijstje verfilmde literatuurwerken.