Jong in China
Jouw foto op een soort reclamebord in het park met je moeder, vader of oma ernaast om je aan te prijzen…..hier kunnen Nederlandse jongeren zich weinig bij voorstellen. In de grote steden van China zijn deze zogenaamde ‘huwelijksmarkten’ echter heel normaal. Op het gebied van liefde, relaties en dating zijn er best wat verschillen te ontdekken tussen China en Nederland. Tegelijkertijd is natuurlijk niets zo universeel en alles overstijgend als liefde.
Leerdoelen
- Je kunt de cultureel specifieke ideeën over opvoeding en relaties in China uitleggen.
- Je kunt de verschillen tussen Nederlandse en Chinese jongeren op het gebied van relaties benoemen.
- Je kunt de verschillen tussen Nederlandse en Chinese jongeren op het gebied van (internet) dating beschrijven.
- Je begrijpt waarom het liefdesleven van jongeren soms ook belangrijk is voor de regering van een land.
Deel 1 - Relaties en dating
Liefde en relaties – de rol van ouders
Zolang jongeren nog op de middelbare school zitten vinden de meeste Chinese ouders het geen goed idee dat er energie en tijd wordt gestoken in liefde of relaties. School gaat altijd voor en dat geldt zeker voor leerlingen die zich moeten voorbereiden voor het lastige gaokao eindexamen (zie: Onderwijs). Seksuele voorlichting is niet standaard opgenomen in het lesprogramma en in veel gezinnen wordt er helemaal niet over dit onderwerp gesproken. Hoewel de Chinese overheid graag wil dat ouders en docenten op dit vlak moderner worden, halen Chinese scholieren hun informatie over seksualiteit nog voornamelijk van het internet.
Uiteraard wil dit niet zeggen dat Chinese middelbare scholieren niet verliefd worden, relaties aangaan of seksueel actief zijn. Dat moet alleen vaker in het geheim. Zeker bij die middelbare scholen waar leerlingen door de weeks overnachten kun je je voorstellen dat er weleens iets gebeurt of online bekeken wordt wat ouders en docenten niet goedkeuren. Veel scholen gaan hier best streng mee om en informeren direct de ouders als ze doorhebben dat leerlingen zich (te) veel met de liefde en te weinig met school bezighouden. Uiteraard is de ene school of docent hier wat losser in dan de andere.
In praktijk komt het er voor veel Chinese jongeren, met name diegene die het pittige gaokao examen hebben gedaan, op neer dat ze pas tijdens hun vervolgopleiding aan de universiteit actief worden op het gebied van liefde en seksualiteit. Toch zijn er ook voor Chinese twintigers nog veel uitdagingen op het gebied van de liefde. Zoals je ook elders op deze site hebt kunnen ontdekken, is de Chinese samenleving behoorlijk competitief ingesteld en hebben Chinese ouders (de zogenaamde tiger moms, zie: Onderwijs) vaak torenhoge verwachtingen van hun meestal enige kind. Het trouwen met een goede partner en het krijgen van kinderen zijn daar twee van. De reden hierachter is niet alleen sociaal-economisch, maar er spelen ook culturele tradities mee: familie is van oudsher heel belangrijk en door te trouwen worden twee families met elkaar verbonden. Nog belangrijker dan de juiste partner aan de haak slaan is het krijgen van kinderen: volgens de eeuwenoude traditie van voorouderverering zullen ouders en grootouders zonder nageslacht na hun overlijden veranderen in ongelukkige en boze ‘hongerige geesten’. Er is immers geen nageslacht om voor hun graf en voor offers te zorgen.
Westerse ouders versus Aziatische ouders
Bekijk dit grappig bedoelde filmpje, over het verschil tussen een westerse en een Aziatische opvoeding in de V.S. en beantwoord de vragen:
Vragen
- Welk punt wordt er gemaakt over de houding van Chinese en westerse ouders wat betreft relaties?
- Wat vind je van deze verschillen? Noem één pluspunt en één minpunt.
- Hoe staan jouw ouders/verzorgers tegenover relaties?
- Herken je onderdelen uit het filmpje in je eigen leven?
Dating in China
Vroeger was het in China niet zo lastig om een partner te vinden. Elk dorp of stad had meerdere koppelaars die generatie na generatie jonge mensen aan elkaar koppelden op basis van familievoorkeuren, karakter, dierenriem-teken en sociaal-economische achtergrond. Ondanks de inzet van ouders tijdens de eerder vermelde ‘huwelijksmarkten’ en andere diensten, ontmoeten veel Chinese jongeren elkaar tegenwoordig net als overal ter wereld gewoon via vrienden, op het werk, op school of online. Hiervoor zijn er allerlei apps ontwikkeld zoals TanTan (探探) ook bekend als het Chinese Tinder, Momo (陌陌), Baihe (百合) en Blued, de meest populaire gay dating app. Komt het dan tot een fysieke date, dan zijn er hier en daar wel verschillen op te merken. Deze verschillen hebben vooral te maken met de traditionele opvattingen en daarmee gepaarde druk vanuit de ouders, maar ook met de competitieve samenleving waarin jongeren streven naar de beste baan en een betaalbare woning.
Om de situatie in China nog net een tikje ingewikkelder te maken, is er, als gevolg van de inmiddels afgeschafte eenkindpolitiek (zie: Eenkindpolitiek), nog altijd sprake van een gender disbalans. In andere woorden: er zijn meer mannen dan vrouwen. Dit betekent dat het voor jonge mannen erg lastig is om een partner te vinden en dat geldt vooral voor jonge mannen afkomstig uit de kleine steden en dorpen in minder ontwikkelde delen van China.
Nu zou je kunnen denken dat vrouwen het in China juist makkelijk hebben op het gebied van relaties en het vinden van een partner, maar ook daarin zit verschil. Veel jonge Chinese vrouwen kiezen voor een carrière en onafhankelijke levensstijl in een grote stad. Zij hebben vaak nog geen zin om te settelen en willen al helemaal nog niet denken aan kinderen. Bovendien stellen zij vaak hoge eisen aan een partner. Hoewel vrouwen wereldwijd steeds later kinderen krijgen, houden veel oudere Chinese mensen, waaronder veel ouders, nog vast aan het idee dat een ongetrouwde vrouw na haar 28e jaar een shèngnǚ (剩女) ofwel een ‘overgebleven vrouw’ is.
In sommige families is het vinden van een partner en het krijgen van nageslacht zó belangrijk, dat er geen gesprek mogelijk is zonder dat men informeert naar het liefdesleven van hun kind.
Een aantal Chinese jongeren zijn dit gezeur zo zat dat ze gebruik maken van een rental boy/girl friend om verdere discussies te ontlopen en hun ouders tevreden te stellen. Een rental gaat bijvoorbeeld mee naar huis tijdens het Chinees Nieuwjaar en doet mee aan het familiediner op oudejaarsavond. Vervolgens zijn ouders, grootouders en andere familieleden gerustgesteld en stoppen ze in ieder geval tijdelijk met druk uit oefenen.
Boyfriend rental service
Bekijk onderstaande filmpje en beantwoord de vragen.
Vragen
- Kun jij je voorstellen dat deze service nodig is?
- Waarom denk jij dat de Chinese jongeren niet eerlijk de waarheid vertellen aan hun ouders?
De rol van de Chinese overheid
Volgens de visie van de Chinese overheid kan China alleen maar welvarender en succesvoller worden als iedere inwoner bijdraagt aan de samenleving en economie. Om bij te kunnen dragen aan een prettige samenleving is het belangrijk als mensen zich goed en gelukkig voelen en dat betekent ook een fijn privéleven met een geschikte partner. Bovendien heeft China net als West-Europa last van vergrijzing (zie: Vergrijzing) en is het daarom ook belangrijk dat er voldoende kinderen geboren worden. De Chinese regering probeert op dit vlak een steentje bij te dragen door bijvoorbeeld jongeren mee te laten rijden met de zogenaamde Love train waar er ge-speeddate kan worden tijdens een treinreis. Zie het kader hieronder voor een filmpje en vragen.
De ‘Love Train’
De Chinese overheid maakt zich net als veel Chinese ouders zorgen over het aantal jongeren dat lang single blijft. Om jongeren te helpen om nieuwe mensen te ontmoeten en een potentiële partner te vinden werd daarom de zogenaamde ‘Love Train’ geïntroduceerd. Bekijk dit filmpje en bespreek het met je klasgenoten, beantwoord daarna onderstaande vragen.
Vragen
- Zoek online naar minstens drie Nederlandse campagnes van Sire of Postbus 51 die betrekking hebben op jongeren, relaties en seksualiteit.
- Beschrijf de campagnes en het doel van wat de Nederlandse regering met deze campagnes probeert te bereiken.
Typisch China: Love hotels
En romantisch avondje gepland maar thuiswonend, een gedeelde kamer of een te gehorig appartement met nieuwsgierige huisgenoten? Voor Chinese stelletjes is hiervoor een oplossing: de zogenaamde love hotels. Vanaf 2008 zijn deze populaire hotels met mooie, romantische kamers, voor elk budget te huur per uur of dagdeel. Dat een ‘love hotel’ geen andere naam is voor een ‘seks hotel’ wordt in dit filmpje uitgelegd:
China’s Valentijnsdag(en)!
Wist je dat er in China maar liefst zes verschillende Valentijnsdagen bestaan?
14/2: Valentijnsdag in China: qíngrén jié (情人节). Deze datum is overgenomen uit het Westen en ook de activiteiten zoals uit eten gaan, naar de film en cadeautjes zoals bloemen en chocolade komen aardig overeen met wat er in andere landen plaatsvindt op die datum.
4/3: Witte Valentijnsdag: Báisè qíngrén jié (白色情人节). Deze dag wordt vooral gevierd in Oost-Azië. In China, Japan, Korea en Vietnam is het gebruikelijk dat vrouwen op deze dag chocolade geven aan hun geliefde.
20/5: 520, Wǔ’èrlíng. Dit is een typisch Chinese Valentijnsdag die vooral wordt gevierd door millenials. Het is ontstaan uit het online gebruik van de cijfercombinatie 520 die vaag klinkt als ‘ik houd van jou (wǒ ài nǐ )’ in het Chinees.
20/8: Het Qi Xi Festival, Qīxì jié (七夕节) is een hele traditionele Chinese Valentijnsdag en is afkomstig uit de romantische legende over twee geliefden die slechts eenmaal per jaar samen kunnen zijn. Daarom wordt het ieder jaar gevierd op de zevende dag van de zevende maand van de Chinese maankalender. Hoewel de moderne invulling van deze dag vergelijkbaar is met de westerse Valentijnsdag, staan er wel typische traditionele liefdesgerechten op het menu.
Vijftiende dag van de Chinese maankalender: Het Lantaarn Festival, Yuánxiāo jié (元宵节). Deze zeer oude en traditionele feestdag in de periode na het Chinees Nieuwjaar werd gezien als een soort Valentijnsdag omdat dit in een ver verleden het enige moment was dat de aan huis gekluisterde Chinese vrouwen de kans hadden om uit te gaan en lampionnen aan te steken. Dit was een uitzonderlijke kans om een partner te zoeken of op een date te gaan. Het is gebruikelijk om op deze dag zoete dumplings te eten, vergelijkbaar met de Japanse ‘mochi’.
11/11: Single’s dag, Shuāng shíyī (双十一). Eerder ontstaan als initiatief van Chinese studentes om het single leventje te vieren, is het tegenwoordig vooral een dag om te vieren dat je los kan gaan met (online) shoppen. Het is vergelijkbaar met Black Friday/Cyber Monday en nu ook in de rest van de wereld populair.
Opdracht Jong in China en in het Westen
Bekijk dit satirische filmpje over de verschillen tussen Chinese en westerse mannelijke singles.
Bekijk daarna dit satirische filmpje over de verschillen tussen de westerse en Chinese opvattingen over daten.
Schrijf een reflectieverslag aan de hand van onderstaande punten:
- Beschrijf de voor jou meest opvallende verschillen uit beide filmpjes;
- Beschrijf hoe de westerse jongeren getypeerd worden en hoe de Chinese jongeren neergezet worden;
- Welke verschillen zouden vervolgens het meest kloppen met de werkelijkheid?
- Wat zou de achterliggende oorzaak van deze verschillen zijn?
- Wat willen de makers van deze filmpjes vertellen en wat vind jij van deze boodschap?
Deel 2 - Subculturen
Leerdoelen
- Je begrijpt wat een subcultuur is.
- Je kunt de subculturen die zowel in China als Nederland te vinden zijn beschrijven en van elkaar onderscheiden.
- Je begrijpt de achtergrond van de verschillen tussen dezelfde subculturen in China en in Nederland en kunt deze benoemen.
- Je kunt een typisch Chinese jongeren subcultuur beschrijven.
- Je kunt uitleggen welke kenmerken een Chinese subcultuur al dan niet ‘Chinees’ maken.
Inleiding
Het leven van Chinese jongeren is de laatste 25 jaar ingrijpend veranderd. De Open Deur politiek (zie: Economie en Milieu) van Deng Xiaoping en de daarmee gepaarde economische hervormingen hebben ervoor gezorgd dat Chinese jongeren tegenwoordig ook op New Balance en Nike rondlopen, Hollywood films kijken en Disneyland (in Shanghai) kunnen bezoeken. Door China’s enorm snelle technologische ontwikkeling en toegang tot het internet zijn jongeren voor informatie en contacten niet meer afhankelijk van ouders, school, buurt en van staatsmedia. De moderne Chinese samenleving biedt mogelijkheden om ruimte voor jezelf te creëren en een eigen identiteit te ontwikkelen. Hierdoor zijn er in een relatief korte tijd heel veel variaties van jeugd subculturen ontstaan. Tegelijkertijd kun je het leven van Chinese jongeren niet helemaal los zien van een dominant politiek systeem (zie: CCP): de Chinese regering. Deze filtert informatie op het internet en stimuleert graag nationalistische gevoelens onder jongeren.
Bovendien kunnen het competitieve Chinese onderwijssysteem (zie: Onderwijs in China) en de hoge verwachtingen van ouders en grootouders, die maar één kind of kleinkind hebben, leiden tot hoge druk en stress. Chinese jongeren hebben daarnaast ook te maken met de traditionele ideeën en culturele tradities van de vorige generatie, zoals bijvoorbeeld de opleving van het (neo)Confucianisme (zie: Confucius). Tenslotte hebben jongeren in China net als in de rest van de wereld te maken met maatschappelijke uitdagingen, zoals de groeiende kloof tussen arm en rijk, urbanisatie (zie: Stad en platteland) en klimaatverandering.
Wat is een subcultuur?
Een subcultuur is onderdeel van een grotere cultuur. De opvattingen binnen een subcultuur zijn vaak anders dan die in de dominante cultuur. Jongerencultuur is bijvoorbeeld een subcultuur waarin jongeren andere gedragsregels kennen dan de regels die men in het dagelijks leven gebruikt.
Subculturen wijken altijd af van de dominante cultuur. Subculturen hebben dan ook vaak een eigen kledingstijl en muzieksmaak, maar ook eigen politieke opvattingen en taalgebruik. Subculturen worden vooral onder de jeugd gezien. Zij zoeken naar hun eigen identiteit en zetten zich vaak af tegen de algemene regels.
Subcultuur in China
Bij het woord hipster 文青 (wénqīng) kun jij je vast iets voorstellen en waarschijnlijk ben je ook bekend met termen als gothic 哥特式 (gētèshì) en yuppie 雅痞 (yǎpǐ). Anime en Cosplay liefhebbers herkennen vast meiden die graag kě’ài (可爱) willen zijn (kě’ài is ook bekend als kawai in het Japans). Deze bekende subculturen komen niet alleen voor in de westerse wereld maar zie je ook terug in China.
Maar wist je dat er in China ook jongeren zijn die cartoonfiguur Peppa Pig als een cool gangstersymbool zien en dat er een subcultuur bestaat van jongeren die zich identificeren als ‘loser’ of sukkel 屌丝 (diǎosī)? Deze jongeren zijn bovendien nog erg invloedrijk online ook! Daar tegenover staan weer de ultra rijke en verwende jongeren 富二代 (fù’èrdài) die vaak gezien worden als patsers. Ook zijn er jongeren die zich graag kleden in de mode van de Han-dynastie en jongeren die juist ‘back to basic’ gaan en een teruggetrokken bestaan willen leiden zoals boeddhistische monniken dat doen, terwijl ze ondertussen online communiceren via memes.
Hoewel weinig Chinese jongeren veel interesse hebben in politiek, hebben sommigen wel kritiek op de maatschappij. Deze kritiek uiten ze vaak als impliciete woord- of beeldgrappen omdat het Chinese internet nu eenmaal niet helemaal open is en gecontroleerd wordt door de Chinese overheid (zie: CCP). De Chinese regering ziet de jeugd als de toekomst van het land en beschouwt zichzelf als medeverantwoordelijk voor hun opvoeding en voor het creëren van kansen voor hen. Soms komt het voor dat de Chinese regering niet gelukkig is met de populariteit en uitstraling van bepaalde subculturen. Zo moesten de Chinese televisiezenders, als gevolg van de super populaire en door miljoenen fans bekeken populaire show ‘Rap of China’ in 2018, plotseling rappers en hip-hop artiesten uit hun programma’s weren, omdat het grove en vrouwonvriendelijke taalgebruik in de songs en hun ‘badboy’ uiterlijk niet in lijn waren met de idealen van de Chinese regering.
Peppa Pig als jeugdgangster
In dit filmpje rechts wordt precies uitgelegd wie de Peppa Pig gangsterjeugd is en hoe de Chinese overheid met hen omgaat.
Vragen
- Wat vind jij van deze Peppa Pig gangster subcultuur, herken je er elementen uit of niet?
- Verplaats je eens in de Chinese jongeren: hoe zou jij reageren/wat vind jij?
- Verplaats je in de overheid – begrijp je de reactie of heb je een beter idee?
Populaire subculturen in China
- 哥特式 gētèshì – Gothic
- 小清新 xiǎo qīng xīn – Jong, fris en elegant: ‘a little breath of fresh air’
- Techno 音乐文 化 yīnyuè wénhuà – EDM cultuur
- 屌丝 diǎosī – Loser
- 二次元文化 èrcìyuǎnwénhuà – Cosplay & tweede dimensie
- 街头服饰文化 jiētóuyīfuwénhuà – Streetwear & Urban
- 丧文化、佛系青年sàngwénhuà, fóxìqīngnián – Depri “rouwcultuur” & boeddhistische leefstijl jeugd
- 社会人 shèhuìrén – Peppa Pig & de ‘mensen van maatschappij’
- 土味文化 – tǔwèi wénhuà – ‘Lower class’ cultuur / brutaal & lokaal
- 汉服文化 Hànfú wénhuà – Han-dynastie mode cultuur
Niet echt een subcultuur maar wel een belangrijk ideaalbeeld of rolmodel onder jongeren:
- 高富帅 gāo fù shuài – Lang, rijk en knap
- 白富美 bái fù měi – Wit, rijk en mooi
Opdracht Subculturen in China
- Beschrijving en vergelijking:
A. Kies één subcultuur die zowel in China als in Nederland voorkomt en één die typisch voor China is. Zoek informatie over deze subculturen en beschrijf de belangrijkste kenmerken van beide subculturen. Zoek ook de letterlijke vertaling van de Chinese naam van de subcultuur op.
B. Verwerk de informatie verkregen bij A en onderstaande vraag in een essay met foto’s van maximaal 1000 woorden: wat zijn de verschillen tussen dezelfde subcultuur in China en Nederland? Denk hierbij aan stijl, (politieke) ideologie, acceptatie (door ouders, school, overheid), online activiteiten en muziek. Waarom denk je dat er juist deze verschillen zijn? Herken je jezelf, vrienden of klasgenoten in deze subcultuur? Leg uit waarom wel/niet.
- Verdieping: Zoek zoveel mogelijk informatie over een typisch Chinese subcultuur. Maak hiervan een presentatie / film / moodboard / animatie / stopmotion en leg daarbij uit wat er al dan niet typisch Chinees aan deze subcultuur is.
Literatuur tip
Boeken waarin Chinese jongeren de hoofdrol spelen:
- Wei Hui, Shanghai Baby
- Han Han, The Trouble with me
- Han Han, Mijn Generatie
- Mian mian, Candy
- Sheng Keyi, Northern Girls
- Kevin Kwan, Crazy Rich Asians
- Dai Sijie, Balzac en het Chinese naaisterje
Verder lezen
- Jeroen de Kloet & Anthony Fung, Youth Cultures in China
- Lenora Chu, Little Soldiers: An American Boy, a Chinese School, and the Global Race to Achieve
Verder kijken
- Meteor Garden, serie op Netflix
- Door het hart van China, VPRO serie. Aflevering Het rechte pad en aflevering Dubbellevens
- Frans Bauer in China. Aflevering 7, Beijing
- Crazy Rich Asians, film van Jon M. Chu
- Balzac and the little Chinese seamstress, film van Dai Shijie (jongeren tijdens de Culturele Revolutie, boekverfilming)
- Chungking express, film van Wong Karwai (jongeren in 1980’s Hong Kong)
- Out Times, film van Yu Shan Chen
- Na xie nian, women yiqi zhui de nühai, film van Giddens Ko, boekverfilming